Abstract:
การศึกษาวิจัยเรื่อง “พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พุทธศักราช 2505 แก้ไขเพิ่มเติม
พุทธศักราช2535: ศึกษากรณีปัญหาทางการปกครองคณะสงฆ์” นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ปัญหา
อุปสรรค ข้อขัดข้องอันเกิดจากบทบัญญัติของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พุทธศักราช 2505 แก้ไข
เพิ่มเติม พุทธศักราช 2535 ที่รัฐได้ตราขึ้นเพื่อให้คณะสงฆ์ใช้เป็นเครื่องมือ ในการปกครองคณะ
สงฆ์ อันที่จะทำให้องค์กรปกครองคณะสงฆ์ มีความเข้มแข็ง สามารถแก้ไขปัญหา และพัฒนา
องค์กรคณะสงฆ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จากการศึกษาวิจัย พบว่า องค์กรคณะสงฆ์ ประสบปัญหาทางการปกครอง ได้แก่
ปัญหาโครงสร้างกฎหมายที่รวมศูนย์อำนาจ ปัญหาคุณสมบัติของพระสงฆ์ผู้ดำรงตำแหน่งทางการ
ปกครอง ปัญหาของระบบสมณศักดิ์ และ ปัญหาการใช้กฎนิคหกรรม ทั้งนี้ล้วนมีสาเหตุมาจาก
บทบัญญัติในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พุทธศักราช 2505 แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2535
ปัญหาดังที่กล่าวมาข้างต้น เมื่อได้วิเคราะห์จากเอกสารและพระราชบัญญัติคณะสงฆ์
จะเห็นได้อย่างชัดเจนว่าเกิดจากบทบัญญัติของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ในหมวด 3 ที่ว่าด้วย
การปกครองคณะสงฆ์ ซึ่งได้กำหนดโครงสร้างทางปกครองแบบรวมศูนย์อำนาจ โดยกำหนดให้
พระมหาเถระทรงสมณศักดิ์ชั้นสูง เป็นผู้ใช้อำนาจทำให้โครงสร้างของระบบการปกครองทั้งหมด ผูกติดกับองค์กรสูงสุด การบริหารจัดการองค์กรคณะสงฆ์จึงไม่มีประสิทธิภาพเพราะเหตุว่า ต้องรอ
การตัดสินจากองค์กรสูงสุด
ดังนั้น แนวทางการแก้ไข จึงควร ปรับปรุง พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ มิให้มีการจุกตัว
ของงานบริหารการพระศาสนา ควรปรับปรุงโครงสร้างทางกฎหมายให้มีการกระจายอำนาจ
กล่าวคือ ควรจัดให้มีหน่วยงานรับผิดชอบงานบริหารการพระศาสนาด้านต่างๆ เป็นการเฉพาะ
ได้แก่ 1) ด้านการปกครอง 2) ด้านการศึกษา 3) ด้านการเผยแผ่ 4) ด้านการสาธารณูปการ
5) ด้านการพิจารณาวินิจฉัยอธิกรณ์
