คน ผึ้ง ป่า : การออกแบบใหม่จากฐานภูมิปัญญาเพื่อเป็นผลิตภัณฑ์และการบริการที่มีมูลค่าสูง

Abstract

โครงการวิจัยเริ่มต้นจากการตั้งคำถามที่ว่า ชุมชนสามารถสร้างโครงการเพื่อระดมทุนสนับสนุน การสร้างงานเพื่อความยั่งยืนของชุมชนได้หรือไม่ และมันควรจะเป็นเช่นไร โดยโครงการวิจัยได้ใช้พื้นที่ ของกลุ่มชาติพันธุ์ปะกาเกอะญอ หมู่บ้านห้วยหินลาดใน อำเภอเวียงป่าเป้าเป็นพื้นที่ดำเนินการวิจัย เพื่อใช้ตอบ คำถามงานวิจัยดังกล่าว โดยมีวัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อการจัดการความรู้บนฐานภูมิปัญญาผลิตน้ำผึ้งใน ชุมชนห้วยหินลาดใน และเพื่อเพิ่มคุณค่าทางสุนทรียะ (ศิลปะกับชุมชน และการออกแบบสินค้าที่มีมูลค่าสูง) ให้กับการผลิตน้ำผึ้งเพื่อให้เป็นสินค้าและบริการที่มีมูลค่าสูง โดยระเบียบวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการ และงานภาคสนามในพื้นที่วิจัย 10 ครั้ง เป็นเวลา 20 วัน เพื่อสัมภาษณ์ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ เพื่อคัดเลือก ผู้เข้าร่วมงานวิจัย กิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการจัดการความรู้ การออกแบบกิจกรรม รูปแบบ และพื้นที่สำหรับงานออกแบบทางประสบการณ์ การดำเนินงานจัดทำรังผึ้งและการออกแบบสินค้า การมีส่วน ร่วมในการผลิตและการติดตั้งรังผึ้งในพื้นที่ จัดกิจกรรมจากการออกแบบประสบการณ์สรุปและสร้างเป็นโมเดล ผลการศึกษาพบว่า การเลี้ยงผึ้งเป็นรายได้หลักของชุมชน ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา รายได้ของกองทุน รักษาป่าเพิ่มมากขึ้นทุกปี(แต่ลดลงในปี2562) จำนวนรายได้ของคนในชุมชนเพิ่มมากขึ้น เมื่อหาความสัมพันธ์ ระหว่างจำนวนรังผึ้ง จำนวนไฟป่า และจำนวนปริมาณน้ำผึ้ง ในช่วง 10 ปี พบว่าปริมาณรังผึ้งเพิ่มขึ้น และลดลงในช่วง ปีที่ 9 และ 10 และผลผลิตเพิ่มขึ้นทุกปี โดยรังผึ้งที่ลดลงไม่ได้มีผลต่อผลผลิต แต่จำนวนไฟป่า มีผลต่อต่อการผลิตนำน้ำผึ้ง คือถ้าไฟป่าไม่เกิน 9 ครั้ง ผลผลิตไม่กระทบ แต่ถ้าเกิน 9 ครั้ง จะทำให้ผลผลิต ลดลง (ซึ่งไฟป่านี้เกิดขึ้นรอบ ๆ เขตพื้นที่หมู่ป่าน (ป่าชุมชน) ในส่วนการศึกษาพบว่าการแบ่งปันทรัพยากรร่วม ในชุมชนนั้น นำทางผลการวิจัยไปสู่กระบวนการ Re-Domestication คือการหวนคืนคือธรรมชาติ ที่เป็นการผสาน คู่ตรงข้ามระหว่าง ธรรมชาติ กับวัฒนธรรม ผ่านการทำงานศิลปะกับชุมชน สร้างพื้นที่ทางสุนรียะทำให้สินค้า ที่มาจากประติมากรรมมีมูลค่าสูง