Abstract:
วิทยานิพนธ์เรื่อง ลุนตยา-อเชะ: สื่อสัญลักษณ์ของชนชั้นสู่กระบวนการกลายเป็นสินค้า
ทางวัฒนธรรมฉบับนี้ เป็นการศึกษาและทำความเข้าใจปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงทางสังคม
และวัฒนธรรม ที่เกี่ยวข้องกับผ้าที่เคยรับใช้ในราชสำนักพม่าและล้านนา คือผ้าลุนตยา-อเชะ ผ้าพม่า
ที่มีระบบการผลิตในสังคมแบบจารีต ผ่านการให้ความหมายและการกำหนดบทบาทหน้าที่ใน
สังคมที่มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับคติความเชื่อ ศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี และการเปลี่ยนแปลง
ทางการเมืองการปกครอง
การวิจัยครั้งนี้ผู้ศึกษาได้กำหนดวัตถุประสงค์ในการวิจัยไว้ 2 ประการดังนี้ (1) เพื่อศึกษา
ความเป็นมาและบทบาทหน้าที่ของผ้าลุนตยาในสมัยพระราชชายาเจ้าดารารัศมี (2) เพื่อศึกษา
กระบวนการกลายเป็นสินค้าทางวัฒนธรรมของผ้าลุนตยา การวิจัยครั้งนี้ผู้ศึกษาได้เริ่มต้นศึกษา
ข้อมูล จากเอกสารทางวิชาการ ภาพถ่ายที่เกี่ยวข้องกับผ้าลุนตยา เพื่อเตรียมความพร้อมและใช้เป็น
ข้อมูลในการศึกษาวิจัยในลำดับต่อไป จากนั้นจึงทำการเก็บข้อมูลภาคสนามจากกลุ่มเป้าหมาย ที่ผู้
ศึกษาได้กำหนดไว้ในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย และนำ
ข้อมูลที่ได้ มาทำการวิเคราะห์และสรุปผลการวิจัยตามกรอบแนวคิดที่ได้วางไว้ ผลการวิจัยพบว่า บทบาทหน้าที่ของผ้าลุนตยาในอดีตถูกนำไปใช้เป็นสื่อสัญลักษณ์ทาง
สังคม และใช้เป็นเครื่องมือในการกำหนดกฎระเบียบและการแสดงออกทางสังคม อาทิ ผ้าลุนตยา
ถูกนำมาใช้เป็นสื่อสัญลักษณ์ของชนชั้น เพื่อใช้แสดงตำแหน่งแห่งที่ทางสังคมของผู้สวมใส่ การ
ถวายผ้าลุนตยาในกิจกรรมทางพุทธศาสนาเพื่อแสดงความเลื่อมใสศรัทธา ล้วนเป็นการแสดงออก
ผ่านระบบสัญลักษณ์ที่คนในสังคมสามารถสื่อสารและถอดรหัสความหมายที่เป็นไปในทิศทาง
อย่างเดียวกัน
การศึกษาการให้ความหมายของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการ เคลื่อนไหวและทำให้มีการ
หมุนเวียนของผ้าลุนตยาโบราณในตลาดการค้าผ้าในพื้นที่ที่ผู้ศึกษากำหนด จนนำไปสู่การกลายเป็น
สินค้าทางวัฒนธรรมพบว่า การให้ความหมายของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องเป็นกระบวนการผลิตสร้าง
คุณค่าและให้ความหมายต่อวัตถุที่เชื่อมโยงกับมิติทางสังคม รวมทั้งการสร้างปัจจัยการตลาดเพื่อให้
เกิดพลวัตในการขับเคลื่อนวัตถุที่เป็นผ้าลุนตยาโบราณให้หมุนเวียนอยู่ในระบบตลาด และใช้เป็น
เครื่องมือในการต่อรองทางการค้าที่มีผลให้ผ้าลุนตยาโบราณมีมูลค่าเพิ่มสูงขึ้นกว่าเดิมหลายเท่าตัว
เมื่อผ้าลุนตยากลายเป็นสินค้าชนิดหนึ่งในระบบตลาด ท่ามกลางสังคมแห่งการบริโภคที่มี
สินค้าให้เลือกบริโภคอย่างหลากหลาย การเลือกบริโภคสินค้าชนิดใดจึงขึ้นอยู่กับ “รสนิยม” ของ
ปัจเจกที่สามารถเลือกบริโภคตามความต้องการของตนเอง
