มาตรการทางกฎหมายในการบังคับติดตั้งแหล่งการผลิตไฟฟ้า พลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัยในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาหารูปแบบแนวทางและมาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวกับการส่งเสริมและการบังคับติดตั้งแหล่งการผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัย เพื่อเป็นแนวทางในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกซึ่งเป็นสาเหตุของภาวะโลกร้อนและเพื่อส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาดอย่างยั่งยืนในระดับครัวเรือน โดยพลังงานแสงอาทิตย์ถือได้ว่าเป็นตัวเลือกที่ดีตัวเลือกหนึ่งในการแก้ไขปัญหาและเป็นพลังงานสะอาดที่ไม่ปล่อยมลพิษใด ๆ มาสู่โลก จากการศึกษาพบว่า ประเทศไทยยังมีปัญหาในหลายด้าน ได้แก่ (ก) ด้านนโยบาย แม้จะมีการส่งเสริมพลังงานหมุนเวียนโดยรวม แต่ยังไม่มีการระบุชัดเจนถึงพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัย ทำให้การสนับสนุนไม่ต่อเนื่องและขาดมาตรการเฉพาะในการผลักดันให้เกิดการติดตั้งจริง (ข) ด้านกฎหมาย แม้จะมีกฎหมายเกี่ยวกับพลังงานหลายฉบับ แต่ยังไม่มีกฎหมายที่บัญญัติให้ติดตั้งแหล่งผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาโดยตรง อีกทั้งยังมีข้อจำกัดเรื่องโควตาการรับซื้อไฟฟ้า อย่างไรก็ตามได้มีการจัดทำ (ร่าง) พระราชบัญญัติส่งเสริมการใช้ไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ พ.ศ. …. ถือเป็นความก้าวหน้าในเชิงกฎหมาย และ (ค) ด้านการปฏิบัติ กระบวนการขออนุญาตยังซับซ้อน ใช้เวลานาน และมีต้นทุนแฝง เช่น การเตรียมเอกสาร การตรวจสอบอุปกรณ์ และค่าบริการวิศวกร จึงเห็นควรทำการศึกษาเพื่อหาแนวทางและมาตรการการติดตั้งแหล่งการผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัย ทั้งนี้ จะทำการศึกษานโยบายและมาตรการบังคับทางกฎหมายในการติดตั้งแหล่งการผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัยของประเทศสหรัฐอเมริกา (มลรัฐแคลิฟอร์เนีย) และประเทศญี่ปุ่น (กรุงโตเกียว) จากการศึกษา พบว่า ประเทศสหรัฐอเมริกา (มลรัฐแคลิฟอร์เนีย) และประเทศญี่ปุ่น (กรุงโตเกียว) ได้มีการสนับสนุนและการส่งเสริมการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ โดยได้ออกนโยบายและมาตรการบังคับทางกฎหมายในการติดตั้งแหล่งการผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัย โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับการออกกฎระเบียบข้อบังคับการติดตั้งเซลล์แสงอาทิตย์ กฎเกณฑ์การติดตั้งเซลล์แสงอาทิตย์ ผู้รับผิดชอบในการติดตั้งเซลล์แสงอาทิตย์ และมาตรการสนับสนุนการติดตั้งเซลล์แสงอาทิตย์ เป็นต้น เพื่อส่งเสริมการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ในการผลิตไฟฟ้าแทนพลังงานจากเชื้อเพลิงฟอสซิล รวมทั้งเป็นการเพิ่มรายได้ให้แก่ประชาชนภาคครัวเรือน ซึ่งช่วยส่งเสริมการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์และเพิ่มรายได้ในระดับครัวเรือนได้อย่างเป็นรูปธรรม ผลจากการศึกษา พบว่า แม้ประเทศไทยจะมีนโยบายและมาตรการทางกฎหมายหลายฉบับที่เกี่ยวข้องกับพลังงานทดแทน แต่มิได้มีการกำหนดและ/หรือบัญญัติไว้โดยชัดเจนและโดยเฉพาะเจาะจงในการส่งเสริมและสนับสนุนการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ จึงเห็นสมควรนำแนวทางและมาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการติดตั้งแหล่งการผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัยของประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมีการกำหนดมาตรการบังคับติดตั้งแหล่งผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาที่อยู่อาศัย ทั้งในรูปแบบข้อบังคับให้ติดตั้งระบบผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์สำหรับอาคารใหม่ การกำหนดมาตรฐานและแนวทางการติดตั้ง และการจัดให้มีหน่วยงานรับผิดชอบชัดเจน มาประยุกต์ใช้เป็นต้นแบบในการจัดทำนโยบายและมาตรการทางกฎหมายที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสำหรับประเทศไทยในอนาคต