ความชุก การดำเนินงานป้องกัน และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมือ เท้า ปาก ในสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย ตำบลบ้านดู่ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย

Abstract

ความเป็นมา อุบัติการณ์โรคมือ เท้า ปาก ในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งจังหวัดเชียงรายมีแนวโน้มสูงขึ้นส่วนมากมักพบการระบาดของโรคในสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย กลุ่มเสี่ยงเป็นเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ปัจจัยที่ส่งผลต่อการระบาดของโรคมือ เท้า ปาก ได้แก่ ปัจจัยส่วนบุคคลของเด็ก ผู้ปกครองและครูผู้ดูแลเด็ก และปัจจัยด้านสุขอนามัยและการจัดการสิ่งแวดล้อมในสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยซึ่งต้องได้คุณภาพตามเกณฑ์มาตราฐานกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข วัตถุประสงค์ เพื่อประเมินความชุกและวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับโรคมือ เท้า ปาก ในตำบลบ้านดู่ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย วิธีการศึกษา การศึกษานี้ใช้รูปแบบการสำรวจภาคตัดขวางเชิงวิเคราะห์ (Analytical-cross-sectional study) กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้ปกครอง 389 คน ครูผู้ดูแลเด็ก 49 คน และสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย 11 แห่ง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามและแบบประเมินด้านสิ่งแวดล้อมของสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และสถิติเชิงอนุมาน chi square และการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยแบบหลายตัวแปรโดยใช้สถิติพหุถดถอยลอจิสติก (Multiple logistic regression) ผลการศึกษา อัตราความชุกของการเกิดโรคมือ เท้า ปาก เท่ากับร้อยละ 26.7 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการติดเชื้อโรคมือเท้าปาก คือ รายได้ ผู้ดูแลหลัก จำนวนเด็กในบ้าน ระดับความรู้ของผู้ปกครอง ระดับพฤติกรรมของผู้ปกครอง และยังพบว่าจำนวนเด็กในบ้านเท่ากับหรือมากกว่า 2 คน เสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคมือ เท้า ปาก 1.86 เท่าของบ้านที่มีจำนวนเด็กหนึ่งคน การประเมินสิ่งแวดล้อม พบว่าผ่านเกณฑ์ร้อยละ 63.64 ซึ่งสถานที่พัฒนาเด็กปฐมวัยที่ไม่ผ่านเกณฑ์ พบผู้ป่วยโรคมือ เท้า ปาก ต่อเนื่องทุกปี สรุปผลและข้อเสนอแนะ ความชุกของโรคมือเท้าปากในศูนย์พัฒนาเด็กปฐมวัยในเขตเทศบาลบ้านดู่อยู่ในระดับสูงเด็กเล็กที่อยู่ใครอบครัวที่มีรายได้สูง ปู่ย่าตายายเป็นผู้เลี้ยงดู ความรู้ของผู้ปกครอง พฤติกรรมของผู้ปกครอง เป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดโรคมือ เท้า ปาก ควรประเมินสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยอย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันการเกิดโรคมือ เท้า ปาก ที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี