ลุนตยา-อเชะ : สื่อสัญลักษณ์ของชนชั้นสู่กระบวนการกลายเป็นสินค้าทางวัฒนธรรม

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่อง ลุนตยา-อเชะ: สื่อสัญลักษณ์ของชนชั้นสู่กระบวนการกลายเป็นสินค้า ทางวัฒนธรรมฉบับนี้ เป็นการศึกษาและทำความเข้าใจปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงทางสังคม และวัฒนธรรม ที่เกี่ยวข้องกับผ้าที่เคยรับใช้ในราชสำนักพม่าและล้านนา คือผ้าลุนตยา-อเชะ ผ้าพม่า ที่มีระบบการผลิตในสังคมแบบจารีต ผ่านการให้ความหมายและการกำหนดบทบาทหน้าที่ใน สังคมที่มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับคติความเชื่อ ศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี และการเปลี่ยนแปลง ทางการเมืองการปกครอง การวิจัยครั้งนี้ผู้ศึกษาได้กำหนดวัตถุประสงค์ในการวิจัยไว้ 2 ประการดังนี้ (1) เพื่อศึกษา ความเป็นมาและบทบาทหน้าที่ของผ้าลุนตยาในสมัยพระราชชายาเจ้าดารารัศมี (2) เพื่อศึกษา กระบวนการกลายเป็นสินค้าทางวัฒนธรรมของผ้าลุนตยา การวิจัยครั้งนี้ผู้ศึกษาได้เริ่มต้นศึกษา ข้อมูล จากเอกสารทางวิชาการ ภาพถ่ายที่เกี่ยวข้องกับผ้าลุนตยา เพื่อเตรียมความพร้อมและใช้เป็น ข้อมูลในการศึกษาวิจัยในลำดับต่อไป จากนั้นจึงทำการเก็บข้อมูลภาคสนามจากกลุ่มเป้าหมาย ที่ผู้ ศึกษาได้กำหนดไว้ในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย และนำ ข้อมูลที่ได้ มาทำการวิเคราะห์และสรุปผลการวิจัยตามกรอบแนวคิดที่ได้วางไว้ ผลการวิจัยพบว่า บทบาทหน้าที่ของผ้าลุนตยาในอดีตถูกนำไปใช้เป็นสื่อสัญลักษณ์ทาง สังคม และใช้เป็นเครื่องมือในการกำหนดกฎระเบียบและการแสดงออกทางสังคม อาทิ ผ้าลุนตยา ถูกนำมาใช้เป็นสื่อสัญลักษณ์ของชนชั้น เพื่อใช้แสดงตำแหน่งแห่งที่ทางสังคมของผู้สวมใส่ การ ถวายผ้าลุนตยาในกิจกรรมทางพุทธศาสนาเพื่อแสดงความเลื่อมใสศรัทธา ล้วนเป็นการแสดงออก ผ่านระบบสัญลักษณ์ที่คนในสังคมสามารถสื่อสารและถอดรหัสความหมายที่เป็นไปในทิศทาง อย่างเดียวกัน การศึกษาการให้ความหมายของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการ เคลื่อนไหวและทำให้มีการ หมุนเวียนของผ้าลุนตยาโบราณในตลาดการค้าผ้าในพื้นที่ที่ผู้ศึกษากำหนด จนนำไปสู่การกลายเป็น สินค้าทางวัฒนธรรมพบว่า การให้ความหมายของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องเป็นกระบวนการผลิตสร้าง คุณค่าและให้ความหมายต่อวัตถุที่เชื่อมโยงกับมิติทางสังคม รวมทั้งการสร้างปัจจัยการตลาดเพื่อให้ เกิดพลวัตในการขับเคลื่อนวัตถุที่เป็นผ้าลุนตยาโบราณให้หมุนเวียนอยู่ในระบบตลาด และใช้เป็น เครื่องมือในการต่อรองทางการค้าที่มีผลให้ผ้าลุนตยาโบราณมีมูลค่าเพิ่มสูงขึ้นกว่าเดิมหลายเท่าตัว เมื่อผ้าลุนตยากลายเป็นสินค้าชนิดหนึ่งในระบบตลาด ท่ามกลางสังคมแห่งการบริโภคที่มี สินค้าให้เลือกบริโภคอย่างหลากหลาย การเลือกบริโภคสินค้าชนิดใดจึงขึ้นอยู่กับ “รสนิยม” ของ ปัจเจกที่สามารถเลือกบริโภคตามความต้องการของตนเอง